چگونه در شبكه‌هاي اجتماعي، حريم خصوصي خود را حفظ كنيم؟

(بخش اول)

نحوه ارتباط ما با ديگران، در قرن ۲۱ و پس از ظهور ابزارهاي ارتباط جمعي بسيار تغيير كرده است. هر روز، عده زيادي از مردم وارد فضاي برخط مي‌شوند تا نظرات، تجربيات، تصاوير و فيلم‌هايي از خود را با ديگران به اشتراك بگذارند. از سوي ديگر، افراد ارتباطات شخصي و كاري خود را در شبكه‌هاي اجتماعي گسترش داده و به مرور با افراد بيشتري ارتباط برقرار مي‌كنند. برخي از اين شبكه‌ها، بر زندگي شخصي و ارتباطات دوستي تمركز دارند، برخي ديگر حرفه‌اي بوده و ارتباطات كاري را مدنظر قرار داده‌اند و تعدادي هم بر روي اشتراك محتواي چندرسانه‌اي نظير عكس و فيلم بنا شده‌اند. صرف‌نظر از حوزه تمركز محتواي اين شبكه‌ها، اكثر آن‌ها تعداد بسيار زيادي از مردم در نقاط مختلف جهان را به سمت خود جلب كرده و امكان برقراري ارتباط و اشتراك محتوا ميان كاربران را به سادگي و گستردگي فراهم مي‌كنند.

چه اطلاعاتي از خود در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك مي‌گذاريم؟!

شبكه‌هاي اجتماعي كاربران را تشويق مي‌كنند تا نمايه (Profile) خود را تكميل كرده و اطلاعات شخصي بيشتري از خود در آن قرار دهند؛ ضمن آن‌كه به صورت پيوسته و فراگير فعاليت كرده و محتواي گوناگوني را با ديگران به اشتراك بگذارند. به اين ترتيب شبكه‌هاي اجتماعي مي‌توانند خدمات بهتري در اختيار كاربران خود قرار دهند. اين شبكه‌ها به طور خاص، كاربران را ترغيب مي‌كنند تا علايق و سلايق، اطلاعاتي از محل زندگي، وضعيت تحصيل و كار خود را به اشتراك گذاشته و حتي اطلاعات مكاني و زماني مربوط به تصاوير و فيلم‌هاي خود را نيز با استفاده از برچسب‌گذاري به آن‌ها اضافه كنند. لذت ارتباط برخط با آشنايان سبب شده است تا استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي، تبديل به يكي از فعاليت‌هاي موردعلاقه و متداول براي عموم مردم شود. در چنين شرايطي، ممكن است كاربران به استفاده از خدمات شبكه اجتماعي عادت كرده و به مرور، اطلاعات فعاليت خود را در اين شبكه‌ها افزايش داده و اطلاعات شخصي خود را هرچه بيشتر در آن‌ها به اشتراك بگذارند. پس از مدتي، نمايه كاربران شبكه‌هاي اجتماعي تبديل به آلبومي كامل از متن، رويداد، تصوير و فيلم در مورد زندگي شخصي يا حرفه‌اي آن‌ها خواهد شد. اين حقيقت قابل چشم‌پوشي نيست كه شبكه اجتماعي يك مكان عمومي است. بنابراين اگر يك كاربر، تنظيمات حريم خصوصي خود را به درستي انجام نداده و به دليل ارتباط مداوم با دوستان واقعي خود در شبكه اجتماعي، حضور افراد ديگر در آن مكان را فراموش كند، ممكن است اطلاعاتي را منتشر كند و اجازه مشاهده آن‌ها را به كساني بدهد، كه در زندگي عادي هيچ‌گاه حاضر به انجام چنين كاري نباشد. تصور كنيد يك نسخه از آلبوم شخصي و يا خانوادگي خود را به كتابخانه شهر خود امانت دهيد!

«دوستان» ما در شبكه‌هاي اجتماعي، چه كساني هستند؟!

هريك از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي، در ابتدا براي ارتباط با اقوام، دوستان و آشنايان قديمي خود وارد شبكه شده و اولين ارتباطات خود را با افرادي برقرار مي‌كند كه در زندگي واقعي نيز با آن‌ها دوست است. كاربراني كه در شبكه‌هاي اجتماعي به صورت گسترده فعال هستند، به مرور و ضمن ارتباط با دوستان قبلي خود، رفتار كاربران ديگر (به خصوص، دوستان دوستان خود) را نيز مشاهده كرده و به مرور با برخي از آن‌ها از طريق شبكه اجتماعي ارتباط برقرار مي‌نمايند. اين تصميم، معمولا بر اساس شناختي است كه به مرور از اين افراد به دست مي‌آيد؛ با اين حال در برخي موارد، ممكن است انتخاب يك فرد به عنوان «دوست» در شبكه اجتماعي، شتاب‌زده انجام شود و افرادي كه شناخت كافي از آن‌ها وجود ندارد به عنوان «دوست» برگزيده شوند. از سوي ديگر، شبكه‌هاي اجتماعي به افزايش تعداد اين «دوستان» براي افزايش رضايت كاربران خود و بهبود ارتباط آن‌ها با يكديگر، علايق و اشتراكات كاربران را بررسي كرده و افراد مشابه را به يكديگر معرفي مي‌كنند. كاربران از ارتباط با افراد شبيه به خود، دوستي‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي رشد كرده و هر روز بر تعداد دوستان هر كاربر افزوده مي‌شود. براي مثال، اگر شما هوادار يك باشگاه ورزشي و يا عضو يك دانشگاه باشيد، شبكه اجتماعي شما را تشويق به دوستي با ديگر هواداران باشگاه و يا دانشجويان دانشگاه مي‌كند. به اين ترتيب شما به مرور در اين شبكه با بسياري از افرادي كه علايق و ويژگي‌هاي شبيه به شما دارند، دوست خواهيد شد؛ حال آن‌كه شايد برخي از آن‌ها را هيچ‌گاه به صورت حضوري ملاقات نكنيد و يا حاضر به ارتباطي نزديك‌تر از آن‌چه در شبكه اجتماعي با آن‌ها داريد، نباشيد.

بسياري از افراد مي‌توانند اطلاعات ما را در شبكه‌هاي اجتماعي ببينند!

اطلاعاتي كه كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك مي‌گذارند، حداقل توسط دوستان آن‌ها در اين شبكه‌ها، به صورت كامل قابل مشاهده است؛ مضاف بر آن‌كه در صورت عدم توجه به تنظيمات حريم خصوصي، ممكن است برخي از اين اطلاعات را حتي تمامي كاربران مشاهده كنند! با توجه به آن‌چه در مورد اطلاعات شخصي كاربران و گسترش دايره دوستان آن‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي گفته شد، قابل تصور است كه با گذشت زماني نه چندان طولاني، اطلاعات شخصي كاربران در مورد وقايع خصوصي زندگي آن‌ها، در اين شبكه‌ها توسط افرادي كه هيچ آشنايي قبلي با آن‌ها نداشتند قابل مشاهده باشد. در ادامه مثال قبل، ممكن است خبري مبني بر نقل مكان به منزل جديدتان كه شما از خود منتشر كرديد، توسط عده زيادي از هواداران باشگاه ورزشي موردعلاقه شما كه هيچ شناخت و اطلاعي از آن‌ها نداريد قابل مشاهده باشد؛ گويي نام و نشاني محل زندگي شما را از بلندگوي ورزشگاه اعلام كنند!

با توجه به خطراتي كه ممكن است در صورت آگاهي از اطلاعات شخصي براي افراد ايجاد شود، لازم است تا با دقت كافي، مطالب را براي اشتراك در شبكه‌هاي اجتماعي انتخاب كنيم و همچنين نسبت به پذيرش افراد غريبه به عنوان «دوست» در شبكه اجتماعي دقت بيشتري به خرج دهيم.